Przewodnik po znaczeniach niektórych słów wykorzystywanych w serwisie
Badania przesiewowe
Badanie przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy polegają na pobraniu komórek z szyjki macicy. Komórki te są oceniane pod względem występowania nieprawidłowości w ich budowie. (Patrz także badanie cytologiczne)
Badanie cytologiczne (rozmaz szyjkowy, badanie Pap)
Badanie, podczas którego specjalną szczoteczką lub szpatułką delikatnie pobierasię komórki z powierzchni szyjki macicy. Pobrany materiał umieszcza się następniew odpowiednim płynie i bada pod mikroskopem. Badanie cytologiczne wykonujesię celem wczesnego wykrycia nieprawidłowych zmian w komórkach szyjki macicy.
Biopsja
Pobranie niewielkiej ilości tkanki z ciała w celu wykonania badania w kierunku obecności komórek nowotworowych.
Chemioterapia
Zastosowanie środków farmakologicznych w celu zahamowania rozwoju komórek rakowych poprzez ich zabicie lub uniemożliwienie im wzrostu i namnażania.
CIN
Śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy (ang. Cervical Intraepithelial Neoplasia) to określenie wyniku badania histologicznego wskazującego na obecność zmian przedrakowych szyjki macicy. CIN I oznacza dysplazję małego stopnia, CIN II średniego stopnia, a CIN III dysplazję dużego stopnia lub raka przedinwazyjnego. W niektórych krajach dysplazja CIN II uważana jest za zmianę z dużym prawdopodobieństwem prowadzącą do zmian rakowych (analizowana wraz z CIN III), w innych klasyfikowana łącznie z CIN I.
Guz
Nieprawidłowa masa tkanki będąca wynikiem nieprawidłowego rozrostu komórek i ich dzielenia się w sposób niekontrolowany. Guzy mogą być łagodne (nierakowe) lub złośliwe (rakowe).
HPV (Human papillomavirus)
Rodzina wirusów HPV liczy ponad 100 wirusów. Zakażenie niektórymi typami prowadzi do powstawania brodawek na rękach i stopach. Inne typy zakażają okolice narządów płciowych mężczyzn i kobiet, i zwane są typami płciowymi (genitalnymi) HPV. Niektóre łagodne typy HPV, takie jak typu 6, 11, mogą jedynie prowadzić do powstawania brodawek płciowych i nie wywołują raka szyjki macicy. Inne, onkogenne (czyli wywołujące raka) typy HPV, takie jak typ 16,18, 31 i 45 mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.
Infekcja (zakażenie)
Inwazja i następnie namnażanie się mikroorganizmu w ciele gospodarza. Mikroorganizmamimogą być bakterie, wirusy lub grzyby.
Inwazyjny rak szyjki macicy
Rak, który rozprzestrzenił się poza miejsce swojego powstania w szyjce – w głębiej umieszczone tkanki szyjki lub do innych części ciała.
Kolposkop
Urządzenie wykorzystywane do dokładnego badania pochwy i szyjki macicy.
Kolposkopia
Dokładne badanie pochwy i szyjki macicy przy użyciu kolposkopu.
Komórka
Najmniejsza jednostka, która tworzy tkanki organizmu. Poszczególne komórki mogą być bardziej lub mniej wyspecjalizowane do pełnienia określonych funkcji.
Komórka szyjkowa
Komórka nabłonka szyjki macicy.
Krioterapia
Usuwanie patologicznych zmian poprzez wymrażanie. Polega na wykorzystaniu ciekłego kriogenu (często sprężone pary azotu) nakładanego na powierzchnię szyjki macicy przy użyciu aplikatora. W przypadku zastosowania podwójnego wymrażania jest to metoda równie skuteczna w leczeniu zmian CIN jak zabieg LEEP (loop electroexcision procedure – konizacja szyjki macicy pętlą elektrochirurgiczną).
Konizacja
Zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu stożka tkankowego z szyjki macicy. Konizacjęstosuje się w celach diagnostycznych lub terapeutycznych w przypadku stwierdzenia obecności zmian w szyjce macicy.
Łagodny
Termin określający guz lub inną zmianę, która powstała w określonym miejscu i najprawdopodobniej nie rozprzestrzeni się na inne obszary. Niektóre guzy łagodne niepowodują żadnych szkód.
Niskiego ryzyka
Typy HPV niskiego ryzyka nie wykazują wyraźnego związku z rakiem szyjki macicy. Ich obecność może prowadzić do rozwoju brodawek na dłoniach, stopach lub kłykcin na narządach płciowych lub w okolicach odbytu.
Macica
Niewielki narząd w kształcie gruszki, w którym rozwija się płód w czasie ciąży. Dolna część macicy (uchodząca do pochwy) nazywana jest szyjką.
Onkogenny
Powodujący raka. Onkogenne typy HPV obecne są w 99,7% przypadków raka szyjki macicy. Podejrzewa się także ich udział w powstawaniu zmian rakowych odbytu, prącia, sromu, pochwy, a także jamy ustnej, gardła oraz przełyku.
Prewencja
W medycynie – działania zmierzające do zmniejszenia prawdopodobieństwa zachorowaniana jakąś chorobę, np. regularne badania cytologiczne.
Przedrakowy
Zmiana, która może dalej postępować w kierunku rozwoju raka, jednak istnieje również możliwość
jej cofnięcia się do stanu prawidłowego.
Przeciwciało
Jednym z zadań Twojego układu odpornościowego jest produkcja przeciwciał. Przeciwciała to białka, które wiążą i unieszkodliwiają bakterie oraz wirusy.
Przetrwałe
Zakażenie przetrwałe to zakażenie, z którym nie radzi sobie układ immunologiczny gospodarza. W przypadku HPV zakażenie przetrwałe definiuje się jako zakażenie wykrywane w co najmniej dwóch kolejnych badaniach wykonywanych co 6 miesięcy .Przetrwałe zakażenie onkogennymi typami HPV może prowadzić do powstania raka szyjki macicy.
Radioterapia / promieniowanie jonizujące
Wykorzystanie promieniowania X o wysokiej energii, lub innych rodzajów promieniowania jonizującego, w walce z komórkami rakowymi. Promieniowanie jonizujące obejmuje promieniowanie krótkofalowe oraz elektromagnetyczne cząstkowe, w tym promieniowanie X, gamma, alfa i beta.
Rak
Choroba, w której komórki zmieniają się w sposób nieprawidłowy i dzielą się w sposób niekontrolowany. Komórki raka mogą pozostawać w jednym miejscu‚ przenikać do okolicznych tkanek lub rozprzestrzeniać się do odległych części ciała z prądem krwi lub poprzez układ limfatyczny.
Rak gruczołowy
Nowotwór rozwijający się z komórek gruczołowych. W obrębie szyjki macicy rak gruczołowy powstaje na ogół w kanale szyjki, w przeciwieństwie do raków płaskonabłonkowych wykrywanych częściej w obrębie tarczy szyjki macicy. Zmiany gruczołowe zlokalizowane są na ogół głębiej w obrębie komórek podstawnych nabłonka, są w związku z tym trudniejsze do wykrycia i mogą pozostać niedostrzeżone w czasie tradycyjnych badań przesiewowych lub kolposkopii, przeprowadzonej po wykryciu w badaniu screeningowym atypowych komórek gruczołowych lub przedinwazyjnego raka gruczołowego.
Rak szyjki macicy
Rak powstający z komórek szyjki macicy.
Rozmaz Pap
Badanie przy użyciu ‘rozmazu Pap’ pozwala wykryć obecność zmienionych komórek w obrębie szyjki macicy. Jest to podstawowa metoda badań przesiewowych szyjki macicy na świecie. Nazwę zawdzięcza patologowi, który ją opracował - dr George Papanicolaou.
Strefa przejściowa
Część szyjki macicy, gdzie komórki nabłonka walcowatego zastępowane są komórkami nabłonka płaskiego.
Szczepienie
Szczepienie lub immunizacja zazwyczaj wykonywane poprzez podanie szczepionki, która sprawia, że układ odpornościowy produkuje przeciwciała, chroniące np. przed chorobami zakaźnymi.
Szyjka macicy
Dolna część macicy‚ która otwiera się do pochwy.
Szyjkowy
Dotyczący szyjki macicy.
Tkanka
Grupa komórek, które współpracują ze sobą wykonując określoną funkcję.
Tomografia komputerowa
Obrazowanie przy pomocy tomografu komputerowego. Wykonywanie zdjęć rentgenowskich całego ciała w różnych projekcjach, a następnie łączenie uzyskanych obrazów dwuwymiarowych w generowany komputerowo obraz trójwymiarowy zapewniający szczegółowy obraz wnętrza ciała.Układ odpornościowyUkład odpornościowy to układ obronny organizmu, który chroni go przed chorobami wywołanymi przez bakterie, wirusy itp.
Wirus
Mikroorganizm, który może zakażać komórki i powodować rozwój choroby. Wirusy zbudowane są wyłącznie z materiału genetycznego otoczonego przez płaszcz białkowy.
Zakażenie (infekcja)
Inwazja i namnażanie się mikroorganizmów (patogenów) w organizmie. Mikroorganizmami mogą być bakterie‚ wirusy‚ pierwotniaki i grzyby (np. drożdżaki).
Zapadalność
Liczba nowych przypadków choroby zdiagnozowanych w określonym przedziale czasu, zazwyczaj w ciągu roku, na 100 000 ludności.
Złośliwy
Termin opisujący raka lub guza, który może potencjalnie rozprzestrzeniać się z miejsca swojego powstania.
Zmiany
Ogólny termin opisujący obszar tkanki wykazującej cechy nieprawidłowe. Zmiany szyjkowe wywołane infekcją HPV charakteryzują się często obecnością komórek o powiększonych jądrach, z pofałdowaną błoną jądrową, ziarnistą strukturą chromatyny i wysoką wartością stosunku jądro/cytoplazma.
drukuj
